Miesiąc: Listopad 2020

W pustyni i w puszczy – klasyka polskiej powieści przygodowej

Choć obecnie młodzież czyta przede wszystkim fantastykę oraz kryminały, kiedyś najmłodsi odbiorcy najchętniej sięgali po książki przygodowe. “W pustyni i w puszczy” Henryka Sienkiewicza to jeden z najbardziej znanych i znaczących przykładów rodzimej literatury przygodowej. Powieść ta w czasach PRL-u stała się lekturą szkolną, a tysiące młodych Polaków zaczynało swoją przygodę z czytaniem od historii Stasia i Nel zmuszonych do przeżycia w afrykańskiej głuszy. Czy tekst Sienkiewicza broni się po upływie lat?

Kiedyś klasyka literatury, dziś tekst kontrowersyjny

Jeszcze dwadzieścia lat temu “W pustyni i w puszczy” uchodziła za klasykę polskiej literatury młodzieżowej i powieść niemal bez skazy. Krytycy wskazywali co prawda, że Afryka została opisana przez autora w sposób mocno tendencyjny, a długie opisy przyrody nie w erze telewizji nie fascynują już tak, jak kiedyś, ale mimo to kolejne roczniki szkolne zaczytywały się w tekście Sienkiewicza. Jednak od paru lat nasila się ruch krytyczny wobec W pustyni i w puszczy od Tania Książka. Literaturoznawcy zauważają, że książka została napisana w duchu europejskiego kolonializmu, a muzułmanów oraz rdzenną ludność afrykańską przedstawiono przez pryzmat dominacji europejskiej kultury. Właśnie dlatego pojawiają się coraz silniejsze kontrowersje związane z obecnością powieści na liście lektur szkolnych dla małych dzieci – część literaturoznawców domaga się dogłębnego przeanalizowania wspomnianych kontrowersji podczas omawiania tekstu na lekcji, a niektórzy wręcz domagają się usunięcia go z listy lektur.

Czy warto jest wciąż czytać “W pustyni i w puszczy”?

Mimo wspomnianych problemów “W pustyni i w puszczy” wciąż pozostaje wciągającą powieścią przygodową o losach dójki młodych ludzi zmuszonych do przetrwania w zupełnie obcym, pełnym niebezpieczeństw świecie. Książka trąci co prawda myszką, szczególnie w warstwie nieco archaicznego słownictwa, ale mimo wszystko broni się wartką akcją oraz bardzo ciekawymi pomysłami fabularnymi. Trzeba również przyznać, że Sienkiewiczowi udało się w ciekawy sposób oddać egzotykę kontynentu afrykańskiego, nawet jeżeli została ona przefiltrowana przez kolonialne poglądy autora. Czarny Ląd wydaje się być niezbadaną, dziką krainą, w której równie łatwo jest się zgubić, jak i odnaleźć nowych przyjaciół.

Lekturę “W pustyni i w puszczy” warto polecić zarówno wszystkim miłośnikom powieści przygodowych takich jak słynna seria o przygodach Tomka pióra Alfreda Szklarskiego, jak i fanom Henryka Sienkiewicza. Książka ta to jedna z niewielu lektur, które podczas czytania oferują dużo rozrywki.

Zdjęcie utworzone przez master1305 - pl.freepik.com

Literatura dziecięca

Czytajmy razem z dziećmi, kiedy tylko będzie na to chwila. Omawiajmy z dziećmi książki, jakie udało nam się wspólnie przeczytać. Nie pozwólmy na to, żeby nasze pociechy nie znały książek. Obudźmy w nich miłość do dzieł literackich, a przekonamy się, że będą oni wyjątkowo mądrymi i bystrymi ludźmi. Sprawmy, że po książki będą oni sięgali z wielką przyjemnością, a nie z obowiązku. Dzięki temu sprawimy, że czytanie lektur szkolnych nie będzie dla nich wielkim przymusem. Wśród lektur szkolnych na poziomie szkoły podstawowej znaleźć można “Katarynkę” Bolesława Prusa.

Nowela szkolna

Bolesław Prus, a tak naprawdę Aleksander Głowacki, uważany jest do dzisiaj za współtwórcę polskiego realizmu. Wśród dowodów, jakie nam po nim pozostały, niejednokrotnie można przekonać się, że był to jeden z największych działaczy społecznych, który popularyzował wiedzę. Urodził się w 1847 roku, a zmarł w 1912 roku. Pisarz, nowelista, publicysta i prozaik stworzył jedną z najsłynniejszych lektur. Jego nowelki długie nie są, ale dzięki swoim wartościowym treściom na pewno chwytają za serce. Tak jest właśnie z Katarynka z www.taniaksiazka.pl. Akcja powieści rozgrywa się w się w XIX-wiecznej Warszawie. Głównym bohaterem jest pan Tomasz – prawnik z zawodu. Przykładał się do swoich obowiązków, dlatego wśród swoich klientów cieszył się wielkim poważaniem. Pan Tomasz był posiadaczem pięknego domu przy ulicy Miodowej. Tak mu się ułożyło życie, że nie był on w stanie zaufać żadnej kobiecie na dłużej. Miłość do drugiej osoby nie była mu dana.

Znawca sztuki

Za to pan Tomasz nadmiar swojej miłości przelał na sztukę. W jego domu znaleźć można było wiele pięknych obrazów, które wzbudzały ogromny zachwyt. Wszyscy znajomi wiedzieli, że jego dom to prawdziwa galeria sztuki, gdzie godzinami można by rozprawiać o pięknie tych dzieł. Pan Tomasz cenił swoje uporządkowane i co najważniejsze spokojne życie. Nie cierpiał, kiedy coś burzyło jego porządek. Dlatego też, kiedy pod jego oknami pojawia się kataryniarz, to pan Tomasz postanawia grajka przegnać spod okien. Do domu znajdującego się obok wprowadzają się dwie panie razem ze swoją ośmioletnią podopieczną. Mała dziewczynka była niewidoma. Kiedy kolejnego dnia kataryniarz ponownie pojawił się pod domem pana Tomasza, ten był gotów znowu go wyrzucić. Ale szybko zorientował się, że jego pobyt sprawia małej, niewidomej dziewczynce wielką radość. Od tej pory prawnik postanowił zadbać o to, żeby kataryniarz każdego dnia pojawiał się pod oknem dziewczynki, dbając o jej radość i zadowolenie.

Szkoła autorstwa master1305 – pl.freepik.com

Dramat romantyczny

Miłosne opowieści cieszą się dużą popularnością, a panie z wielką przyjemnością sięgają po książki, gdzie można spotkać zakochanych bohaterów. Jeżeli dodatkowo ta miłość jest nader wyjątkowa i jest w stanie przenieść nas do zupełnie innego miejsca, gdzie dzieje się dużo naprawdę zaskakujących rzeczy, to wszystko wydaje się jeszcze piękniejsze. Tylko, że nie każda opowieść o miłości jest taka, jak nam się wydaje. Dowodem na to jest dramat romantyczny autorstwa Adama Mickiewicza pt. Dziady – TaniaKsiazka.

Lektura szkolna

Tak, teraz wszystkim na pewno przypomni się ten czas, kiedy to musieli mierzyć się z najsławniejszym wieszczem narodowym w szkole, który napisał wybitne dzieło, ukazujące pewne etapy życia Adama Mickiewicza. Chyba można śmiało powiedzieć, że jest to poniekąd książka pisana na faktach, aczkolwiek wspomniani w książce bohaterowie nigdy nie istnieli. “Dziady” to dramat romantyczny, który został podzielony przez autora na cztery części. Druga część została nazwana “Dziadami wileńsko – kowieńskimi”, ponieważ została ona stworzona w okresie wileńsko-kowieńskim życia Adama Mickiewicza. Kolejna, czwarta część powstała w latach 1821–1822 i również powstała w takim samym okresie jak “Dziady “I. Zaraz potem mamy “Dziady III”, czyli inaczej mówiąc “Dziady drezdeńskie”. Powstały one wiosną 1831 roku i są związane z okresem, kiedy nasz wieszcz narodowy przebywał w Dreźnie. Jest jeszcze część pierwsza, czyli ten tom, który nie została ukończona ani wydana za życia artysty.  Wszyscy sądzą, że ta część została napisana w 1821 roku. Nazywany również “Dziady. Widowisko” trafił do druku dopiero w 1860 roku.

Narodowy mesjanizm

“Ja i ojczyzna to jedno. / Nazywam się Milijon – bo za milijony / Kocham i cierpię katusze” – oto jeden z najsłynniejszych cytatów, jakiż to można było przeczytać w trzeciej części tego dramatu romantycznego. Jak już można było się przekonać – całe dzieło powstawało na przestrzeni kilkunastu lat. W tym czasie w życiu samego Mickiewicza bardzo dużo się działo. Było wiele wzniosłych chwil, ale było też ogrom smutku, które również miały wpływ na to, jak teraz obecnie wygląda ta książka. W dużej mierze autor skupia się na mesjanizmie. Główny bohater czuje, że będzie musiał poświęcić się dla narodu, dzięki temu ten w końcu będzie mógł wyzwolić się z uwięzi. Książka nie jest łatwa do zrozumienia, ale niesie ze sobą przekaz, który jest bardzo ważny na przestrzeni wielu lat – niezależnie od tego w jakim okresie powstało całe dzieło.

Książka - zdjęcie od master1305 - pl.freepik.com

© Copyright 2020 Nowela szkolna